براساس اطلاعاتی که مرکز آمار ایران از وضعیت اشتغال در بخش‌‌های رسمی و غیررسمی اقتصاد ایران منتشر کرده، در سال گذشته ۵۸درصد اشتغال ایران در بخش غیررسمی بوده و بخش رسمی اقتصاد فقط ۴۲درصد از اشتغال را به‌خود اختصاص داده است.

بخش غیررسمی اشتغال چیست؟

بخش غیررسمی به‌عنوان فعالیت‌های اقتصادی که بدون نیاز به سرمایه زیاد و خارج از مقررات رسمی و قوانین کار عمل می‌کنند، با کاهش نرخ بیکاری، بازار کار کشورها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

دلیل اشتغال غیررسمی چیست؟

• تغییرات جمعیتی و ساختاری همزمان با افزایش جمعیت شهرنشینی
• افزایش عرضه نیروی کار و در عین حال فقدان سرمایه‌گذاری مناسب به‌دلیل ریسک بالای سرمایه‌گذاری
• قوانین دست‌وپا گیر برای ایجاد واحد اقتصادی مجوزدار

بهتر از مصر و سنگال، بدتر از مغولستان و ترکیه

بررسی آمارهای مقایسه‌ای در مورد وضعیت اشتغال غیررسمی در ایران و کشورهای در حال توسعه و براساس آمارهای سال ۲۰۱۹میلادی (۱۳۹۸شمسی) ایران با کمی ارفاق در وضعیت میانه قرار دارد و در شرایطی که نسبت به کشورهایی مانند گرجستان، آرژانتین و برزیل، مغولستان، ترکیه، آفریقای جنوبی، شیلی و صربستان سهم بخش غیررسمی در اقتصاد ایران بیشتر است، شرایط کشور ما از این منظر نسبت به کشورهایی نظیر مصر، پاراگوئه، اندونزی، هند و سنگال بهتر است.

نقشه اشتغال غیررسمی ایران

آمارهای رسمی نشان می‌دهد در سال گذشته ۴۸,۲درصد از شاغلان شهرنشین کشور دارای اشتغال رسمی بوده‌اند و ۵۱.۸درصد از شاغلان شهری در بخش غیررسمی فعالیت کرده‌اند اما همزمان در مناطق روستایی فقط ۲۴.۲درصد شاغلان در بخش رسمی فعالیت داشته‌اند و ۷۵.۸درصد از آنها جزو شاغلان بخش غیررسمی ثبت شده‌اند.

همچنین این آمارها حاکی از آن است که در مناطق شهری، سهم بیشتری از زنان مشغول فعالیت رسمی بوده‌اند و ۵۲,۵درصد از زنان شاغل در این بخش فعالیت داشته‌اند؛ درحالی‌که در مناطق روستایی ۸۸.۸درصد از زنان در بخش غیررسمی فعالیت کرده‌اند و فقط ۱۱.۲درصد از آنها شاغل رسمی بوده‌اند.

رعایت نشدن حداقل‌های قانون کار در اشتغال غیررسمی

یکی از مسائلی که با افزایش سهم اشتغال غیررسمی باید مدنظر سیاستگذاران قرار بگیرد، پنهان ماندن این بنگاه‌ها ازنظر قانون کار و احتمالا رعایت‌نشدن حداقل‌های این قانون در قبال شاغلان آنهاست که با توجه به شرایط نامساعد مزد و معیشت کارگری، می‌تواند فشارهای قابل‌توجهی به خانوارهای آنها وارد کند.